Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Dorota Twardowska

Sędziowie: SO Arkadiusz Kuta /spr./

SO Krzysztof Nowaczyński

Protokolant: st. sekr. sąd. Danuta Gołębiewska

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. K.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 24 września 2012 r., sygn. akt IX C 641/11

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża powódki kosztami procesu za drugą instancję.

Sygn. akt I Ca 9/13

UZASADNIENIE

Z. K. domagała się zasądzenia od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwot : 541,92 zł tytułem zwrotu wydatków lub pokrycia nieuiszczonych rat kredytu zaciągniętego przez powódkę przypadających w okresie niezdolności do pracy z powodu zawału serca i 15.000 zł tytułem „ odszkodowania za straty moralne ” .

Pozwane Towarzystwo (...) wniosło o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu .

Sąd Rejonowy w Elblągu , wyrokiem z dnia 24 września 2012 roku , oddalił powództwo i odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu .

Ustalił Sąd pierwszej instancji , że w dniu 9 czerwca 2009 roku Z. K. zawarła umowę kredytu z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną . Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarło z tym Bankiem umowę ubezpieczenia grupowego kredytobiorców numer (...)/01 . Powódka podpisała deklarację zgody na objęcie ochroną ubezpieczeniową .

Z. K.przeszła zawał serca . W okresie od dnia 17 marca 2011 roku do dnia 1 kwietnia 20011 roku przebywała na Oddziale (...) (...)w E.. W dniu 19 maja 2011 roku przeszła zabieg koronarografii , a 12 lipca 2011 roku - zabieg angioplastyki . Z. K.była niezdolna do pracy w okresie od dnia 7 marca 2011 roku do dnia 30 kwietnia 2011 roku . Przyczyną zawału serca , a zatem niezdolności do pracy było schorzenie samoistne powódki , to jest miażdżyca naczyń wieńcowych .

Z. K. była zatrudniona na podstawię umowy o pracę na czas nieokreślony .

Ustalenia odnośnie przyczyn zawału serca poczynił Sąd pierwszej instancji na podstawie opinii biegłego D. L. . Sąd dał wiarę także danym wynikającym z zebranych w toku postępowania dokumentów .

W tych okolicznościach faktycznych Sąd pierwszej instancji uznał , że powódka miała legitymację czynną do wytoczenia powództwa przeciwko ubezpieczycielowi . Przyjął , że pozwane Towarzystwo (...) nie powoływało się na postanowienie umowne lub przepis prawa , według którego ubezpieczony pozbawiony jest żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela . Nie widział ich Sąd w art. 808 k.c. , 831 k.c. czy w warunkach ubezpieczenia .

Przytoczył dalej Sąd pierwszej instancji ustęp 2 Rozdziału 2 Warunków (...) Grupowego Kredytobiorców - ubezpieczyciel spełni świadczenie w razie zajścia następujących zdarzeń : (…) czasowej niezdolności do pracy – w odniesieniu do kredytobiorców , którzy prowadzą działalność gospodarczą lub są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub stosunku służbowego zawartych na czas określony krótszy niż czas trwania umowy kredytu albo wykonują działalność zarobkową w innej formie ( z wyłączeniem umowy o pracę lub stosunku służbowego zawartych na czas nieokreślony ) lub poważnego zachorowania – w odniesieniu do kredytobiorców , którzy uzyskują przychody z tytułu emerytury lub renty lub innych źródeł nie opisanych powyżej , a także nie są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub stosunku służbowego zawartych na czas nieokreślony . Natomiast zgodnie z ust. 2 pkt. 15 Rozdziału 1 Warunków (...) Grupowego Kredytobiorców przez pojęcie „ zawał serca ” rozumie się pierwszy w życiu ubezpieczonego przypadek martwicy części mięśnia sercowego w następstwie nagłego przerwania dopływu krwi , którego rozpoznanie musi być oparte na łącznym wystąpieniu typowych objawów : bólu klatki piersiowej , świeżej zmianie w zapisie EKG charakterystycznej dla świeżo przebytego zawału serca oraz znacznie zwiększonym poziomie enzymów sercowych we krwi , a zgodnie z ust. 2 pkt 16 przez pojęcie „ nieszczęśliwy wypadek ” rozumie zdarzenie powstałe na skutek czynnika działającego z zewnątrz , w sposób nagły , niezależnie od woli ubezpieczonego .

Sąd pierwszej instancji przyjął , że nieszczęśliwy wypadek , który miałby uzasadniać odpowiedzialność pozwanego nie powstał na skutek czynnika działającego z zewnątrz , w sposób nagły . Z opinii biegłego sądowego wynika , iż miażdżyca naczyń wieńcowych tocząca się w organizmie powódki była przyczyną dokonania się zawału serca łącznie z późniejszą niezdolnością do pracy.

Skoro nie było podstaw do wypłaty świadczenia z powodu czasowej niezdolności do pracy powódki , to nie można było zasądzić zadośćuczynienia .

Apelację od wyroku z 24 września 2012 roku złożyła Z. K. domagając się jego zmiany i uwzględnienia powództwa . W uzasadnieniu przekonywała , że regulamin do umowy kredytowej nie stanowił o tym aby zawał serca miał być nieszczęśliwym wypadkiem . Opisywała okoliczności w jakich doszło do jej hospitalizacji w marcu 2011 roku . W związku z tym uznawała , że wydana w sprawie opinia biegłego jest niepełna i bezpodstawnie powołano w niej uwagi dotyczące nikotynizmu badanej . Wskazywała także na rozbieżności w przywoływanych przez ubezpieczyciela motywach odmowy wypłaty świadczenia .

Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosło odpowiedź na apelację domagając się jej oddalenia i zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego .

Sąd Okręgowy ustalił i zważył , co następuje :

Apelacja Z. K. okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu .

A. prowadzi polemikę z ustaleniami Sądu pierwszej instancji odnośnie przyczyn powstania u niej zawału serca i w tym kontekście odwołuje się także do własnego rozumienia postanowień umowy ubezpieczenia , która leżeć ma u podstaw jej powództwa . Nawiązuje tym samym do zagadnień , którym Sąd pierwszej instancji przypisał istotne dla rozstrzygnięcia znaczenie . O tyle zatem na dalszy plan zejść muszą w tym miejscu kwestie , które były osią sporu według pozwanego Towarzystwa (...) .

Sąd odwoławczy przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione w pierwszej instancji , a zatem nie ma potrzeby ich ponownego , szczegółowego przytaczania . Odnoszą się one zresztą do zupełnie podstawowych okoliczności związania powódki umową kredytu udzielonego przez (...) Bank i złożenia przez nią deklaracji objęcia ochroną ubezpieczeniową udzielaną przez Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną w W. na podstawie umowy ubezpieczenia grupowego kredytobiorców , zawartej przez Bank . Nie wiedziono także sporu odnośnie przejścia przez powódkę zawału serca i następczej niezdolności do pracy świadczonej na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony . Podziela się także ustalenia Sądu pierwszej instancji jak chodzi o przyczynę zawału serca , leżącą w miażdżycy naczyń wieńcowych . To ostatnie zagadnienie stanowi przedmiot zarzutów apelacyjnych , ale ustalenia Sądu pierwszej instancji w tej materii dadzą się rzeczywiście wyprowadzić z zebranego w sprawie materiału dowodowego . Po pierwsze rozpoznanie takie wpisano w przedłożonych przez powódkę kartach informacyjnych z leczenia szpitalnego : w 110 Szpitalu (...) – z 1 kwietnia 2011 roku i Wojewódzkim Szpitalu (...) – z 20 maja 2011 roku . W oparciu o dokumentację medyczną opinię wydał biegły sądowy z zakresu kardiologii – D. L. , przekonująco wywodząc , że nie ma przesłanek dla ustalenia , że u powódki wystąpiła inna przyczyna zawału serca niż miażdżyca naczyń wieńcowych . Powódkę pouczono o możliwości zgłoszenia zastrzeżeń do opinii . W zakreślonym terminie zarzutów nie zgłoszono , a w toku rozprawy z 24 września 2012 roku powódka podała , że nie wnosi zastrzeżeń do treści opinii . Bezzasadne jest zatem oczekiwanie zmiany zaskarżonego wyroku na podstawie uwag z uzasadnienia apelacji , odnoszących się do opinii biegłego , które stanowią zatem zarzuty spóźnione oraz nie towarzyszą im wnioski dowodowe . Uwagi te dotyczą zresztą kwestii pobocznych , a nie samej tezy opinii . Biegły nie wydał opinii „ o nikotyniźmie ” ( patrz uzasadnienie apelacji karta 137v ) , a jedynie odnotował „ dodatni wywiad nikotynowy ” , to jest w dokumentacji medycznej dostrzegł , zgodnie z jej rzeczywistą treścią , taką właśnie informację . Podnoszenie tej kwestii , podobnie jak opis przebiegu wizyt lekarskich sprzed hospitalizacji powódki , nie prowadzi do podważenia tezy o występowaniu u Z. K. miażdżycy naczyń wieńcowych i związku pomiędzy tym schorzeniem , a zawałem .

Ocenę przesłanek dla ziszczenia się obowiązku ubezpieczyciela wypłaty świadczenia rozpocząć trzeba od wskazania , że Z. K. w deklaracji o objęciu ochroną ubezpieczeniową przyznała , że otrzymała i zapoznała się z (...) ( dalej – w.u. ) , a wyciąg z tego dokumentu dołączyła do pozwu . Z deklaracji wynika zakres objęcia ubezpieczeniem – „ zgon , trwała całkowita niezdolność do pracy , leczenie szpitalne (...) , utrata pracy albo czasowa niezdolność do pracy albo poważne zachorowanie ” . Zważywszy na treść Warunków (...) tak opisany zakres ubezpieczenia wydaje się być wadliwy , sugerujący łączną ochronę na wypadek utraty pracy , czasowej niezdolności do pracy i poważnego zachorowania podczas gdy każde z tych zdarzeń odnosi się do innej grupy ubezpieczonych , określonej zasadniczo na podstawie źródła dochodów . Zakładając , że powódka wybrała szerszy zakres ubezpieczenia - według opcji numer 2 ( rozdział 2 punkt 2 w.u. ) , oceniono czy ziściły się przesłanki którykolwiek ze zdarzeń warunkujących wypłatę świadczenia . Dostrzega się przy tym różnice w Warunkach (...) załączonych do pozwu i obu egzemplarzach złożonych wraz z odpowiedzią na pozew . Ich występowanie nie wpływa jednak na ostateczną ocenę zdarzenia , które powódka uznaje za rodzące odpowiedzialność pozwanego .

Po pierwsze wskazać należy , że powódka nie jest trwale i całkowicie niezdolna do pracy . Przeciwnie , nadal jest zatrudniona u pracodawcy , z którym związana była umową o pracę na czas nieokreślony w dacie składania deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia oraz w okresie kiedy była hospitalizowana po zawale serca i pracę faktycznie świadczy . Na skutek zawału serca przebywała w szpitalu i pozostawała wówczas czasowo niezdolna do pracy . Po pierwsze jednak rozdział 1 punkt 13 w.u. przewiduje udzielenie ochrony ubezpieczeniowej wówczas gdy hospitalizacja jest następstwem nieszczęśliwego wypadku , a punkt 18 stanowi , że taki nieszczęśliwy wypadek oznacza zdarzenie powstałe wyłącznie na skutek czynnika działającego z zewnątrz , w sposób nagły , niezależnie od woli ubezpieczonego , a zatem w tym kontekście Sąd Rejonowy badał etiologię zawału serca , słusznie wykluczając aby pobyt w szpitalu miał podłoże w nieszczęśliwym wypadku , a po wtóre chroniona jest czasowa niezdolność do pracy wywołana hospitalizacją , a ten przypadek odnosi się tylko do kredytobiorców prowadzących działalność gospodarczą , lub pracujących na podstawie umowy o pracę na czas określony ( rozdział 2 punkt 2 litera a w.u. ) , a w pozycji takiej powódka nie występowała . Co prawda w deklaracji ubezpieczeniowej zakres ochrony sformułowano w sposób wskazujący na przyjęcie przez ubezpieczyciela odpowiedzialności za wszystkie przypadki leczenia szpitalnego (...) , a więc zdaje się w oderwaniu od formy zarobkowania kredytobiorcy , ale i tak przypadek powódki nie da się zakwalifikować jako hospitalizacja na skutek nieszczęśliwego przypadku . Poważne zachorowanie , a w tym przejście zawału serca , niezależnie od jego przyczyn ( rozdział 1 punkt 15 w.u. ) , stanowi zdarzenie powodujące odpowiedzialność ubezpieczyciela , ale tylko w przypadku kredytobiorcy uzyskującego przychody z tytułu emerytury lub renty i nieuzyskującego przychodów z umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony ( rozdział 2 punkt 2 litera b w.u. ) . Powódka uzyskiwała dochody tylko ze stosunku pracy zawartego na czas nieokreślony . Tym samym chroniona była od ryzyka w postaci utraty pracy ( rozdział 2 punkt 2 litera c w.u. ) , ale pracy przecież nie utraciła .

W kontekście powyższych uwag wskazać należy , że bezzasadne były zarzuty apelacji skierowane przeciwko ustaleniom Sądu pierwszej instancji , że zawał serca nie stanowił nieszczęśliwego wypadku w świetle Warunków (...) . To prawda , że umowną definicję zawału serca opisano w pkt 15 rozdziału 1 w.u. bez odwołania do działania czynnika stricte zewnętrznego , ale definicja ta miała zastosowanie tylko w przypadku „ poważnego zachorowania ” jako zdarzenia rodzącego odpowiedzialność ubezpieczyciela . Jest tak jak chce apelantka – zawał serca to zdarzenie bardzo dotkliwe , zagrażające życiu i także w ujęciu potocznym jest chorobą poważną , ale powoduje odpowiedzialność ubezpieczyciela tylko w przypadku wybranych kredytobiorców ( zasadniczo emerytów i rencistów ) . Gdyby status zatrudnienia powódki uległ zmianie mogła uzyskać adekwatną ochronę . Sąd pierwszej instancji słusznie poszukiwał podstaw dla uwzględniania powództwa w kwalifikacji zawału serca jako nieszczęśliwego wypadku skutkującego leczeniem szpitalnym ( np. zawał wywołany li tylko gwałtownym wysiłkiem , czy stresem ) , ale opinia biegłego ewentualność taką wykluczyła . W tym kontekście nie ma znaczenia zmienność motywów podawanych dotychczas przez ubezpieczyciela na uzasadnienie odmowy świadczenia . Błędne lub wykluczające się motywy nie stanowią przecież przesłanki odpowiedzialności z umowy ubezpieczenia tylko stanowi o tym jej treść i ziszczenie się zdarzenia , którego ryzyko objęte jest ochroną ubezpieczeniową . Umowa i zdarzenie wskazywane przez powódkę jako podstawa odpowiedzialności zostały zbadane i z przyczyn wyżej opisanych nie mogły doprowadzić do uwzględnienia powództwa o wypłatę świadczenia przewidzianego umową ubezpieczenia .

W apelacji powódka nadal żąda zasądzenia także zadośćuczynienia , ale roszczenia tego nie uzasadnia . W szczególności nie wynika ono z treści umowy ubezpieczenia , a zatem odwołać się należało ewentualnie do ogólnych zasad odpowiedzialności za spowodowanie krzywdy lub naruszenie dóbr osobistych . Żądanie od pozwanego zadośćuczynienia jest jednak oczywiście bezzasadne . Pozwany nie odpowiada przecież za skutki zawału serca Z. K. bowiem z żadnym jego zachowaniem zdarzenie to nie mogło się wiązać . Dóbr osobistych powódki nie narusza odmowa dobrowolnego spełnienia świadczenia ponieważ nie było to zachowanie bezprawne , ani nie sposób zidentyfikować dobra osobistego jakie mogłaby pociągać za sobą taka postawa ubezpieczyciela , nawet gdyby była niespójna , czy chwiejna .

Na zakończenie zauważyć należy tylko , że Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska z uzasadnienia zaskarżonego wyroku odnośnie oceny legitymacji czynnej powódki tylko w kontekście nie dość precyzyjnego zarzutu pozwanego , który legitymację taką wyklucza . Wykazanie legitymacji procesowej należy do powoda . W rozstrzyganej sprawie stanowisko ubezpieczyciela w tej kwestii zostało jasno wyartykułowane , znajduje oparcie w postanowieniach warunków ubezpieczenia i przypuszczać należy , że skutkowało bezzasadnością powództwa także z tej przyczyny . Pominięto jednak w pierwszej instancji wyjaśnienie skąd rozbieżności w redakcji deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia i w warunkach ubezpieczenia czyniąc całościową ocenę stosunku prawnego wiążącego strony niemożliwą . Na etapie postępowania apelacyjnego można było zagadnienia te pominąć zważywszy na zarzuty apelacji i jej bezzasadność z przyczyn wyżej opisanych , możliwych do określenia na podstawie dostępnego materiału dowodowego .

W tym stanie rzeczy , na mocy art. 385 k.p.c. , apelację oddalono .

Sąd Okręgowy nie obciążył powódki kosztami procesu za drugą instancję . Pozwala na to norma art. 102 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Powódka pozostaje w szczególnie ciężkiej sytuacji materialnej , a trudnościom w ocenie przez nią własnej sytuacji prawnej sprzyjała niejasna postawa ubezpieczyciela i zawiłość stanu prawnego .